طرح رهگیری سیگار و گام‌های اجرایی و اقدامات انجام شده
طرح رهگیری سیگار چیست و تا کنون چه مراحلی را پشت سر گذاشته است؟
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اتاق اصناف ایران، با توجه به تصویب «قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز» در سال ۱۳۹۲ و تصویب «قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به تشریفات ریشه‌کنی تجارت غیرقانونی محصولات دخانی» در مرداد ماه ۱۳۹۴، مبارزه سیستمی با قاچاق سیگار با عنوان «طرح رهگیری محصولات دخانی» در دستور کار قرار گرفت. در این قوانین موادی وجود دارد که بر استفاده از ابزارهای سیستمی و ثبت فرآیندهای تجاری در سامانه‌های الکترونیکی برای مبارزه با قاچاق تاکید شده است. در مواد ۵، ۶ و ۱۳ «قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز» به صورت عام به الکترونیکی شدن تمامی فرآیندهای تجاری حوزه های کالایی مختلف و در مواد ۶ و ۸ «قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به تشریفات ریشه‌کنی تجارت غیرقانونی محصولات دخانی» به صورت خاص به الکترونیکی شدن فرآیندهای تجاری مربوط به حوزه دخانیات اشاره کرده است.
طرح ردیابی و رهگیری سیگار عبارت است از ثبت کلیه فرآیندهای تجارت (خارجی و داخلی)، از ثبت سفارش یا تولید تا فروش به خرده فروش، به طور سیستمی در سامانه‌های الکترونیکی؛ تا از این طریق قانونی بودن کالا در تمامی طول زنجیره تامین، قابل تشخیص باشد.
بر اساس اطلاعات واصله از ستاد مبارزه با کالا و ارز: از آغاز طرح تا پایان سال ۱۴۰۱، بیش از ۵۶۷۸ شناسه کالا صادر شده است و بیش از ۹ میلیارد و ۸۰ میلیون کد رهگیری صادر شده است.برای تکمیل زنجیره رهگیری، ثبت اطلاعات توزیع کنندگان استانی انجام شده و ثبت خرده فروشان در حال انجام است.
این گزارش می‌افزاید: هدف طرح رهگیری محصولات دخانی در وهله اول، ساماندهی و ایجاد شفافیت در زنجیره تامین و توزیع سیگار در کشور است. با انجام این کار، تولید، واردات، فروش و جابجایی سیگار در کشور (به صورت سیستماتیک) مورد رصد قرار می‌گیرد، در نتیجه احتمال کشف سیگار غیرقانونی در گلوگاه‌هایی نظیر حمل و نقل و انبارش نیز افزایش یافته که به تبع آن هزینه و ریسک تجارت غیرقانونی نیز افزایش می‌یابد.
طرح رهگیری محصولات دخانی در دو فاز شناسه کالا و شناسه رهگیری مدون شده است:
در فاز اول، تمامی تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان سیگار در قالب سامانه جامع تجارت ساماندهی شده و نقل و انتقالات مالکیتی و مکانی خود را بر اساس شناسه کالا در این سامانه بصورت برخط ثبت می‌کنند.
در فاز دوم، شناسه رهگیری بر روی کلیه سطوح بسته‌بندی سیگار درج خواهد شد تا بتوان بصورت به‌لحظه، دقیق و انکارناپذیر سیگار قانونی را از سیگار غیرقانونی تشخیص داد.
با توجه به اینکه شناسه‌های رهگیری بصورت متمرکز در سامانه جامع تجارت اظهار می‌شود، ملاک تشخیص قانونی بودن سیگار نتیجه مثبت استعلام سیستمی آن از سامانه جامع تجارت است.
اقدامات انجام شده
در راستای اجرای طرح رهگیری سیگار در دو فاز فوق‌الاشاره، تا کنون اقدامات زیر انجام شده است.
- فاز اول: استقرار بر اساس شناسه کالا
- آغاز اظهار تولید روزانه سیگار توسط تولیدکنندگان در سامانه جامع تجارت از تاریخ ۱۳۹۶/۱۱/۰۷؛ از این تاریخ، تمامی تولیدکنندگان سیگار، تولیدات روزانه خود را براساس شناسه کالا به صورت برخط در سامانه جامع تجارت ثبت می‌کنند.
- آغاز ثبت انتقال ماکلیت و مکان (فروش و جابجایی) سیگار به توزیع‌کنندگان سراسری توسط تولیدکنندگان در سامانه جامع تجارت از تاریخ ۱۳۹۶/۱۱/۲۸؛ از این تاریخ، تمامی تولیدکنندگان سیگار، اسناد فروش و تحویل سیگار به توزیع‌کنندگان سراسری و همچنین جابجایی و حمل سیگار بین انبارهای خود را در سامانه جامع تجارت ثبت می‌کنند.
- آغاز ثبت انتقال مالکیت و مکان (فروش و جابجایی) سیگار به توزیع‌کنندگان استانی توسط تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان سراسری در سامانه جامع تجارت از تاریخ ۱۳۹۷/۰۴/۱۱؛ از این تاریخ، تمامی تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان سراسری سیگار، اسناد فروش و تحویل سیگار به توزیع‌کنندگان استانی و همچنین جابجایی و حمل سیگار بین انبارهای خود را در سامانه جامع تجارت ثبت می‌کنند.
- فاز دوم: استقرار براساس شناسه رهگیری
آغاز الصاق یا درج شناسه رهگیری بر روی کلیه سطوح بسته‌بندی سیگار توسط تولیدکنندگان و اظهار شناسه‌های رهگیری در سامانه جامع تجارت از تاریخ ۱۳۹۹/۰۶/۰۱؛ از این تاریخ، کلیه تولیدکنندگان سیگار مکلفند، نسبت به الصاق برچسب شناسه رهگیری یا درج مستقیم آن روی کلیه سطوح بسته‌بندی سیگار در سامانه جامع تجارت اقدام کرده و شناسه‌های رهگیری الصاق یا درج شده را در سامانه جامع تجارت اظهار کنند. - پایگاه اطلاع رسانی اتاق اصناف ایران،